Saturday, November 20, 2010

Kanan ramah mana a tawp

(Josua 5:11-15;     II Korinth 10:3-4)
- Upa Vanlalvuana Sailo

“Tin, Kalhlen kut zawh tuk ni la la chuan chumi rama buh chhang dawidim telhloh leh chhangper kan an ei a.Tin,mana kha a tla ta lova.Israel thlah te chuan mana chu an dawng leh ta ngai bawk hek lo.Chumi kum chuan Kanan rama buh leh balte chu an ei ta zawk a”.
“Tisaah awm mahila tisa indo angina kan indo lova,keini inralthuamnate chu tisaa mi a ni silova, kulhpui nghet takte thiatna tura Pathian zarah thiltithei tak ani zawk”.
1. Thlaler Nun:  Israelte Aigupta bawihah kum 430 an awm hnuin Pathianin Mosia hmangin thil mak chi sawm zet atih hnuin an chhuaka .Tuipui sen pawh Mosia kut phar hmangin leicharah akal kai tira. Pathian thil tihsa ringa awm hle hle mai turin Mosian a hrilh a (Exodus14:13,14).Tuipui sen ralah pawh Pathian tihsa ringin an kal zela,Pathianin mana leh an mamawh tinreng ape a,chhunah chhum ding, zanah meialh ropui tak hmangin Kanan ram an luh hma zawng chu Pathianin a hruai a.
Thlalera Israelte dinhmun hi nuam awm taka a lan laiin Israelte  hi an lungawilo satliah mai pawh ni lovin Pathian leh Mosia pawh tha lo tak takin an tawng chhuak hial a “Chhang awm hlei lo tui awm hlei lo he chhang tenawm pawh hi kan nunna in a ten tawh a ni” an ti hial a(Number 21:5)
Tin, meialh leh chhum ding anmahni hruaitu kha a din chuan awmhmun an khuara, a in vawrh san chuan an kal thin a. Chhum ding hi ni khat te, zan khat lek te, a chang chuan thla khat te, kum khat tepawh a awm a,Israelte hian hmun nghet an nei lova pem kawi reng a ngai. Tin, mana kha dahkhawl theih miah loh a tlachawp a chhar zel ngai a ni bawk. Mihring ten kan thiam theihloh leh hrehawm kan tih em em chu hmun nghet neilo a a tlachawp rin hi ani.  Ringtu thlaler nun pawh Israelte nun nen hian a inang hle. Lal Isua chhandamna kan changa kan hlimin kan lawma kan sawi ning theilo ani ber.Pathian malsawmna taksa leh thlarau lamah tam tak kan dawnga,Pathian tana thawh chhuah aiin a hnen atanga a thlawna engkim dawn kan beisei a, kan tum anga thil a thlen loh in kan phunchiar leh mai thin.
2. Thianghlimna nen Jordan an kan: Thlaler nen chu kan kalsan mai  ang a,Kanan ram hnute tui leh khawizu luanna lut turin ke i pen tan ang. Israel ten tuipui sen an kan dawn khan thianghlimna thusawi a awm lova, Pathian thupek anga Mosia ban phar a tawk. Jordan kan tur chuan “ intithianghlim rawh u” tiin Josua’n Pathian thupek a puang ta (Josua 3:5).Bawlhhlawhna nen chuan Kanan ram a luh theih loh tih thu chu Pathian thupek khauh tak a lo ni ta a.Tin, tuipui sen an kan a Mosia ban phar hmanga a kang chat ang a nita hauh lo. Jordan lui chu rinna nena kea dai kang chawp tur  a ni ta tlat mai, thil danglam tak lo awm ta chu tuipui sen an kan tuma thil awm lo -sipai ral do tura inthuam sa sing li zetin Israelte hma an hruai a, Jordan an kai hmasa a (Josua 4:12-13). Chu mai ni lovin Jeriko bulah Josuan vantirhkoh khandaih phawisa keng indo tura inpeihsa a han hmu zui ve leh ta bawk a Pathian in Israelte hnena ‘In hma ah ka vantirhkoh ka tir ang’ a tih kha a tak in a lo thleng ta a (Exodus 23:20). Israelte chuan Jordan lui a kuang khat dul dul chu Pathian bawm nen rinna in an dai kai ta a, Jordan lui lai ah leh Gilgal ah lung 12 an phun ve ve a. Gilgal ah serh an tan a,kawng laka piang Pathian thuthlung pawimawh serh la tan lo zawng zawng an serh an tan a, hmelma do turin an inpuahchah tan ta a.
Awle,Mizoram Lal Isua ringtute hian Pathian hmangaihna thu leh a ngaihdamna thu kan uar hle laiin Pathian thianghlimna thu hian hmun a luah tlemin sawi pawh a hlawh tlem hle a, kohhran hruaitute leh rawngbawltu pawimawh tak tak te leh thlarau hlimna chang chhah tak tak nia langte zingah ngei pawh hian biak in leh zaikhawmna piah lama kan nun hi thlarau chenchilh thianghlimna nen a inpersan tak tak  hmuh tur atam hle thin mai, thlarau nun leh kan taksa hi a then hran theihloh a, tirhkoh Paula pawhin ‘Pathian In in ni’ ati a (I Korinth 3:16-17). Kan thlarau nun lanchhuahna chu kan taksa hi ani tel tlat. Hei hi hria ila ‘Pathian hmangaihna hian thianghlimna akeng tel tlat tih I hre thar leh ang u’. Miin Pathian hmangaihna a hriat tak tak chuan a theihchin chinah a nun a veng uluk thin. Keini Lal Isua ringtute hi sum leh pai thianghlimlo dawn thu ah te,mipat hmeichhiat hman sual thu ah te,ruihtheih thil ah te leh zuk leh hmuam thleng pawhin kan taksa Pathian thlarau thianghlim In hi ti bawlhhlawh lo tur in I fimkhur ang u.  Lal Isua tholeh taksa thianghlimna tawmpui in Pathian rawng thahnemngai takin I bawl ang u.
3.Mana a tawp: Israel ten Kanan ram an han lut a,Gilgal ah serh an tan zawh a kalhlen kut an han hmanga, kanan ram buh leh bal an han ei atangin mana an dawn thin kha a tla ta lo (Josua 5:11). Meialh leh chhum ding anmahni hruai thintu pawh hmuh tur a awm ta lo. Pathianin a tiam ram an lut ta a, a tlachawp a hruai an tul ta lo a, kanan ram khawizu leh hnute luanna ram an lut ta a, a tlachawp mana an mamawh tawh hek lo.
Mana a tawp hian ringtute nunah entir pawimawh tak tak a nei a, pakhatna ah chuan, kan thlarau  hlim leh lawmna te hi a chen a chen reng tura Pathian min pek a nilova, thlarau nun a kan la puitlin hma a kan nun ti thang tur a Pathian in a malsawmna min pek ani. A pahnihna ah chuan, Pathianin sual ata min tlanchhuah chhan hi atana nunga, a aiawh a hreawmah emaw a nuamah emaw pawh Pathian ram ti zau zel tura sual ral do tur a atlan te kan ni.
Keini Lal Isua ringtu te hi Kros thiltihtheihna hmanga sual ral do tura chhandam kan ni a. Tirhkoh Paula’n “indona keimah a awm,chu ngei chu in neih ve tak hi” a ti a (Philipi 1:29-30). Sipai ral do tur chu nasa taka hrehawm tinreng tuar in training a nei a,raldo tlak alo nita ang in keini Lalber sipai thisena tlan te hi Pathian in a ram ti zau zel tur in,sual ral do turin training min pe a. Jacoba’n, “ thlemna tinreng in tawh hunin lawmna hlirah ngai rawh u” a tih kha kan nunah a taka hman alo tul ta a (Jacoba 1:2-3).Chu kan rinna fiahna chu Pathianin chhelna kan hmuh theihna turin kan thatna tura kan chunga a thlentir ani tih I hre thar leh ang u.
Israelten kanan ram an luh khan an chaw ber mana a tawp a, Pathianin vahmim sa a pek te pawh a awm hran tawh lova. Tin, meialh leh chhumding an mahni hruaitu pawh a tawp ta bawk a. Israelten heng lo tawpta hi an ui thu Bible ah kan hmu miahlo ani. Mana a tawp tak avangin lohtheihloh in raldo a hmelma chaw rin alo ngai ta a, Davida’n Goliatha a beih dawn a “Indona chu lalpa indona ani si a” a tih ang khan Israel te chuan Kanan hote chu an han do ta ngei a,Berampa ki tawtawrawt hmang in  Jeriko kulh ropui tak chu an hual chim ta rum rum mai. Chu Berampa ki chu Lal Isua thiltihtheihna entirna ani. Chu thiltihtheihna chu Paulan “keini inralthuamna te chu tisa ami ani si lova, kulhpui nghet takte thiatna tura Pathian zara thiltihthei tak ani zok” a tih kha keini Lal Isua ringtute chuan kan innghahna leh kan thiltihtheihna bul alo ni a ta a.
Israel te chu Kanan ram ah ral dovin hma an han la chho ta zel a, Hazor khaw lal Jabina leh a tan rualpui te Lal sawm zet tang hote an han hmachhawn a, Pathian in Josua hnen ah “anni chu hlau suh, naktuk hetih hun hian anni ho chu tihhlum sa vek in Israelte kut ah ka pe mai dawn e” tih thu a hrilh a ( Josua 11:6). Lal sawm tanghote pawh chu namenlovin Israelte hma ah an tlawm ta a. Jabina hote hi Pathian in a tihlum sa vek tak tak lo, Israel hoten an beih a an tihhlum vek tur in Pathian in a ruat a ni zawk. Setana ral kan dona ah hian kan sual hmachhawn a chhah poh leh kan hnehna a sang mai dawn a, Lal Isua Kraws hnehna Pathian ralthuam famkim in inthuam ila kan ram, kan chhungkua leh kan mimal nuna harsatna lo thleng thin te hi Lal Isua’n Kraws ah a hneh tawh a, chu hnehna chu en in Pathian rawng I bawl zel ang u.

Lalpan a thu Malsawm rawh se.

1 comment: